Materiały do części kulturowej olimpiad i konkursów językowych cz. 4

"Były sobie świnki trzy, świnki trzy, świnki trzy..."

Chciałbym polecić serię trzech książeczek wydanych przez Lonely Planet w serii "English Language and Culture": British Language and Culture, Irish Language and Culture oraz Australian Language and Culture.

Przekopywałem kiedyś Amazon w poszukiwaniu przewodników, a w podpowiedziach wyskoczyła mi książeczka British Langauge and Culture. Zaintrygowany śmiesznie niską ceną, zerknąłem sobie na nią i stwierdziłem: "A kupię sobie całą serię". Książeczki przybyły i okazały się strzałem w dziesiątkę.

Książeczki skupiają się na słownictwie, ale objaśnienia są wyjątkowo trafne i rozbudowane. W każdej książeczce można znaleźć następujące sekcje: Short History, Speaking ... English, Life & Society, Travel & Transport, Food & Drink, Sport, Entertainment, Slang, Misunderstandings, Regional Varieties oraz Regional Languages.

Przydatność serii oceniam przez pryzmat BLC. Już po pobieżnym przekartkowaniu pomyślałem sobie: "Rany, dlaczego ta książka nie wpadła mi w ręce PRZED moim pierwszym wyjazdem do Wielkiej Brytanii???" Znaleźć w niej można powszechnie używane słowa i wyrażenia, które lokują się na pograniczu języka codziennego i slangu. Co więcej, są to naprawdę te wyrazy, które napotkamy funkcjonując w Anglii. Oczywiście nie mam tu na myśli wyjazdu na wycieczkę zorganizowaną czy na kurs językowy, lecz dłuższy pobyt, kiedy będziemy zmuszeni prowadzić zwykłe życie i wejść przynajmniej w pewnym stopniu w "brytyjskość". Oprócz wyjaśnień różnych terminów, w książeczce znajdują się też ramki z dłuższymi notami (np. "Pudding on the style" czy "Naff is naff").

Zdecydowanie polecam wszelkim freakom językowym, fascynatom kultury i slangu, czy osobom planującym dłuższy wyjazd do danego kraju. Cena książeczek jest śmieszna: sugerowana cena detaliczna to 4,99 GBP, natomiast Amazon sprzedaje je jeszcze taniej, niekiedy nawet za pół ceny. Pomimo niewielkiego formatu, ilość treści jest ogromna, gdyż każda książeczka liczy ponad 200 stron.

British Language and Culture tutaj 

Irish Language and Culture tutaj 

Australian Language and Culture tutaj

A na pożegnanie piosenka w wykonaniu Szewczyka, Zientarskiego i Pijanowskiego tutaj

Materiały do części kulturowej olimpiad i konkursów językowych cz. 3

Zosia, która pomaga mi prowadzić tego bloga, zasugerowała umieszczenie jeszcze dwóch książek w wykazie przydatnych materiałów dla osób, które chcą przygotować się do części kulturowej OJA lub innego konkursu języka angielskiego.

Collie, Joanne and Alex Martin. What’s It Like? Life and Culture in Britain Today. Cambridge University Press, 2000

Książka What’s it Like? Life and Culture in Britain Today jest znakomitym kompendium wiedzy o Wielkiej Brytanii przeznaczonym specjalnie dla nauczycieli i uczniów tzw. British cultural studies. Autorzy potrzebowali jedynie 96 stron (!), aby w sposób przyjazny i uczniowi, i nauczycielowi omówić kluczowe kwestie związane z, jak wskazuje podtytuł, życiem i kulturą we współczesnej Wielkiej Brytanii. Podtytuł okazuje się jednak mylący, ponieważ książka nie ogranicza się do zagadnień współczesnych, ale sięga również daleko wstecz (chociażby inwazja Rzymian w 43 r. n. e.). Wielką zaletą What’s It Like? jest prezentacja zagadnień, takich jak np. różnorodność akcentów, z którymi zazwyczaj zapoznajemy się dopiero studiując filologię angielską. Sama struktura rozdziałów przypomina trochę podręczniki przygotowujące do egzaminów maturalnych oraz FCE i CEA- mamy tutaj testy wielokrotnego wyboru, uzupełnianie luk, tzw. reading comprehension, rozumienie ze słuchu, itd.

Zalety:
– krótka i przyjemna w użyciu – nie zawiera przydługich tekstów encyklopedycznych
– porusza kwestie nieczęsto omawiane w szkole, a bliskie sercom młodzieży, np. historia Premier League, ulubione potrawy czy charakterystyka przedmiotów szkolnych
– struktura i organizacja materiału i ćwiczeń znana uczniom z podręczników do nauki j. angielskiego

Wady:
– do kupienia na amazon.com i bezpośrednio w Cambridge University Press

Zinn, Howard. A People's History of the United States, Abridged Teaching Edition. New Press, 2003

Historia Stanów Zjednoczonych z perspektywy political correctness, czyli widziana oczami kobiet, robotników, przedstawicieli różnych grup rasowych i etnicznych, imigrantów. Zaczynamy od Kolumba, kończymy na atakach 11 września i wojnie z terroryzmem, a po drodze niemal nieświadomie przyswajamy ogromną ilość informacji zazwyczaj pomijanych z podręcznikach historii USA – pacyfistyczne wypowiedzi Marka Twaina.

Zalety:
– książkę czyta się jak powieść. Zinn pisze z taką pasją i zaangażowaniem, że nie pozwala czytelnikowi stracić zainteresowania tematem
– całościowy przegląd udokumentowanej historii Stanów Zjednoczonych od Kolumba do chwili (niemal) obecnej
– Teaching edition, czyli wersja do nauczania historii.Każdy rozdział zawiera zastaw pytań-zagadnień od spraw bardzo ogólnych do kwestii szczegółowych. Jest również sekcja omawiająca techniki uczenia historii.
– niecodzienny punkt widzenia

Wady:
– długawa (ponad 600 stron jednak swoje waży)
– brak sugerowanych odpowiedzi (tzw. klucza)

***

Na koniec pozycja gargantuicznych rozmiarów:

Norman Davies "The Isles. A History" (2000) Macmillan Publishers Ltd.

Na osobną uwagę zasługuje książka Normana Daviesa "The Isles. A History". Jest to książka bardzo obszerna, blisko 900 stron tekstu bez dodatków, więc przebrnięcie przez nią może stanowić spore wyzwanie dla czytelnika, choćby ze względu na czas, jaki trzeba poświęcić na lekturę. Myślę więc, że jest to raczej pozycja dla osób, które myślą bardzo poważnie o studiowaniu filologii angielskiej lub po prostu kochają historię. Davies pisze w sposób zajmujący, syntezy przedstawia znakomite, a jego książka jest również kopalnią pożytecznego słownictwa. Zdecydowanie polecam także jego inne książki – warto sięgnąć choćby po "Europę", gdyż pozwoli nam taka lektura na osadzenie dziejów Anglii w szerszym kontekście.


Zalety
– obszerna i wyczerpująca historia Wielkiej Brytanii
– znakomity styl, w jakim książka jest napisana
– możliwość obcowania z tokiem myślenia jednego z najwybitniejszych historyków

Wady
– cena przekraczająca 100 złotych (choć należy pamiętać, że inwestujemy w książkę na lata)

Książkę można nabyć tutaj

I jeszcze garść linków, które zaprowadzą nas w ciekawe regiony:

Britain's Flora and Fauna – www.wildaboutbritain.co.uk
British Monarchy – www.royal.gov.uk
British Broadcasting Corporation (BBC) – www.bbc.co.uk
Cabinet Office – www.cabinet-office.gov.uk
Commonwealth Secretariat – www.thecommonwealth.org
The Church of England – www.church-of-england.org
The FA Premiership – www.fa-premier.com
Environment, Food and Rural Affairs – www.defra.gov.uk
The National Trust – www.nationaltrust.org.uk
National Statistics – www.statistics.gov.uk
Northern Ireland Executive – www.nio.gov.uk
Prime Minister’s Office – www.number-10.gov.uk
Rugby Football Union – www.rfu.com
Scottish Executive – www.scotland.gov.uk
Transport, Local Government and the Regions – www.dtir.gov.uk
UK World Heritage Site – www.ukworldheritage.org.uk
United Kingdom Parliament – www.parliament.uk
Wales Office – www.wales.gov.uk

Materiały do części kulturowej olimpiad i konkursów językowych cz. 2

W tej części omawiam materiały anglojęzyczne, które poświęcone są tylko Wielkiej Brytanii lub tylko USA. W zestawieniu umieściłem książki Andrzeja Diniejki, które co prawda są nieosiągalne w zwykłej sprzedaży, jednak można – i naprawdę warto! – poszukać ich w bibliotekach lub próbować "zapolować" na nie w komisach czy na Allegro.


4. Materiały poświęcone Wielkiej Brytanii i Irlandii

Andrzej Diniejko "English Speaking Countries 1 - Intoduction to the United Kingdom of Great Britain and Ireland and the Republic of Ireland" (1999), WSiP

Bardzo dobrą pozycją poświęconą Zjednoczonemu Królestwu oraz Republice Irlandii jest książka Andrzej Diniejki o bardzo długim tytule "English Speaking Countries 1 – Intoduction to the United Kingdom of Great Britain and Ireland and the Republic of Ireland". W części poświęconej Wielkiej Brytanii autor przedstawia szczegółowo naród, historię, instytucje, gospodarkę, system edukacji, kulturę oraz styl życia i sport. Druga część książki poświęcona jest Irlandii, ale pomimo podobnego układu jej zawartość jest o wiele skromniejsza niż części brytyjskiej. Książka została przez autora uaktualniona w 2009 roku. Niestety pozycja ta jest ciężko osiągalna w formie drukowanej, ponieważ ukazała się nakładem WSiP w 1999 roku i od tej pory nie jest wznawiana. Na szczęście istnieje w formie pliku PDF – doradzam przeszukanie strony Chomikuj.pl.

Zalety:
– zawiera omówienie dwóch krajów: Wielkiej Brytanii oraz Irlandii
– uwzględnia gospodarkę oraz wiele zagadnień społecznych
– zawiera ramki z wyjaśnieniem trudniejszych wyrazów oraz mini-testy

Wady
– w postaci drukowanej osiągalna tylko w bibliotekach


Roman Ociepa "United Kingdom at a Glance" (2009), ParkEdukacja tutaj

Książka "United Kingdom at a Glance" napisana została przez autora tego bloga. Jest to jedna z najświeższych i najaktualniejszych pozycji na rynku poświęconych Wielkiej Brytanii. Książka zawiera 100 tekstów poświęconych m. in. geografii, historii, językowi angielskiemu, florze i faunie, instytucjom politycznym, ważnym miejscom, kulturze, sportom, słynnym pisarzom oraz życiu codziennemu. W założeniu jest to książka "pierwszego kontaktu", która może służyć jako leksykon, gdyż teksty są krótkie i mogą być przerabiane w dowolnej kolejności. Można też książkę wykorzystać jako podręcznik realioznawstwa brytyjskiego i zapoznawać się systematycznie z kolejnymi sekcjami. Każdemu tekstowi towarzyszy powiązany z nim zestaw 3-4 ćwiczeń leksykalnych.

Zalety
– kompleksowe omówienie zagadnień związanych z Wielką Brytanią i Irlandią Północną
– zawiera zestawy ćwiczeń leksykalne z kluczem
– cena w księgarniach nie przekracza 40 złotych

Wady
– nieuwzględnienie niektórych ważnych tematów, np. systemu edukacyjnego


David McDowall "An Illustrated History of Britain" (1989), Longman tutaj

Ponad 20 lat temu wydawnictwo Longman opublikowało książkę Davida McDowalla "An Illustrated History of Britain". Jak na książkę, która prezentuje historię Wielkiej Brytanii od czasu prehistorycznych do roku 1987, jest to pozycja o stosunkowo niewielkiej objętości – niewiele ponad 180 stron (a trzeba pamiętać, że książka jest bogato ilustrowana). McDowall używa stosunkowo prostego języka, a same zagadnienia hisotryczne, geograficzne i społeczne prezentuje w sposób żywy i ciekawy. Książka jest wykorzystywana od wielu lat jako podstawowy podręcznik historii Wielkiej Brytanii w kolegiach nauczycielskiech oraz filologiach.

Zalety
– książka napisana prostym, przystępnym językiem
– tematyka uwzględnia takie zagadnienia jak życie codzienne czy wynalazki
– niewielka objętość (jak na książkę poświęconą historii Wielkiej Brytanii)

Wady
– wysoka cena (prawie 70 złotych)



Paul Harvey, Rhodri Jones "Britain Explored" (1992), Longman

"Britain Explored" to niewielka książka (176 stron), która stara się przybliżyć osiemnaście zagadnień, koncentrując się głównie na geografii, zagadnieniach politycznych i gospodarczych oraz życiu codziennemu na terenie Wielkiej Brytanii. Na każde zagadnienie składa się 4-6 stron omówienia tematu, jedna strona z ćwiczeniami do nagranej wypowiedzi oraz jedna strona pytań podsumowujących. Książka jest bogato ilustrowana, wiele w niej tabelek, map, wykresów, diagramów i ilustracji.

Na rynku dostępne jest obecnie "Britain Explored. New Edition" wydane w 2002 roku i do niego kieruje link


Zalety
– prosty i przystępny język
– diagramy i tableki dają możliwość ćwiczenia opisów "informacji wizualnej"
– dużo pytań do tekstów, zapis nagrań

Wady
– bardzo wysoka cena nowego wydania (prawie 80 złotych)


5. Materiały poświęcone USA

Andrzej Diniejko "English Speaking Countries. An Introduction to the United States of America" (2005), Egis Sp. z o.o.

Andrzej Diniejko po kilku latach od wydania "English Speaking Countries 1..." napisał podobną książkę poświęconą USA, w której omawia szczegółowo podstawowe aspekty realioznawcze: geografię, historię, instytucje, gospodarkę, etc. Niestety pozycja ta jest ciężko osiągalna w formie drukowanej, ponieważ ukazała się nakładem wydawnictwa Egis Sp. z o.o. w 2005 roku i od wyczerpania nakładu nie jest wznawiana.

Zalety:
– zawiera pełne omówienie zagadnień związanych z USA
– informacje są w miarę aktualne, gdyż książka została wydana w 2005 roku
– zawiera mini-testy

Wady
– w postaci drukowanej osiągalna tylko w bibliotekach


Bryn O'Callaghan "An Illustrated History of the USA" (1990), tutaj

Książka O'Callaghna "An Illustrated History of the USA" pojawiła się na rynku równe 20 lat temu. Jej rozwiązania i szata graficzna są zbliżone do książki Davida McDowalla "An Illustrated History of Britain": prosty język, przystępnie podane tematu, szeroki zakres tematyczny, wiele mapek i ilustracji. Autor rozpoczyna od przedstawienia rdzennych mieszkańców kontynentu północnoamerykańskiego, a kończy w 1988 roku. Książka jest wykorzystywana od wielu lat jako podstawowy podręcznik historii USA w kolegiach nauczycielskiech oraz filologiach. Niestety, przesadzona jest cena – za 69,90 PLN otrzymujemy książkę o objętości 144 stron (w co wydawca wlicza też spisy treści oraz indeks!).

Zalety
– książka napisana prostym, przystępnym językiem
– liczne ramki, w których omówione są szczegółowo ważniejsze wydarzenia i pojęcia
– niewielka objętość

Wady
– wysoka cena (prawie 70 złotych)

W trzeciej części omówienia rekomendacje jeszcze kilku pozycji anglojęzycznych oraz linki.

Materiały do części kulturowej olimpiad i konkursów językowych cz. 1

Wakacje na półmetku, zbliża się powoli rok szkolny, a wraz z nim czas olimpiad i konkursów językowych. Poniżej przedstawiam więc krótki przegląd materiałów, które mogą być przydatne w przygotowaniach do części kulturowej.

1. Przewodniki z serii DK Eyewitness Guide

Umieszczenie tych pozycji na samym początku listy może stanowić pewne zaskoczenie dla Czytelnika, ale uważam je za cenne źródło informacji. Każdy przewodnik zawiera nie tylko systematyczny przegląd geografii danego kraju, ale również znajdziemy w nim sporo informacji na temat historii, świąt narodowych, czy ważniejszych miejscach i budowlach. Ważnym elementem przewodników DK Eyewitness Guide jest doskonała oprawa wizualna, czyli kolorowe plany miast, przekroje ważniejszych budynków, plany posiadłości i parków, itd.

Zalety:
– niewygórowana cena na Amazonie (ok. 10 funtów za jedną książkę)
– kopalnia informacji nt. geografii
– wspaniałe ilustracje i diagramy

Wady
– wersje angielskie trzeba sprowadzić z zagranicy

DK Eyewitness Travel Guide: Great Britain tutaj
DK Eyewitness Travel Guide: USA tutaj
DK Eyewitness Travel Guide: Ireland tutaj


2. Przewodniki z serii Lonely Planet

O ile przewodniki z serii Lonely Planet nie są tak atrakcyjne wizualnie jak przewodniki DK Eyewitness Guide, zawierają one jednak o wiele więcej informacji faktograficznych. Perełką samą w sobie jest początkowa część każdego przewodnika, która zawsze zawiera bardzo szczegółowe rozdziały "History", "The Culture", "Arts", "Food & Drink" i "Environment". Reszta przewodnika nie jest już tak atrakcyjna, ale znajdziemy w nich sporo mapek miast, ciekawych ramek z dodatkowymi objaśnieniami, czy wprowadzenia do poszczególnych regionów kraju.

Zalety:
– niewygórowana cena na Amazonie (ok. 10 funtów za jedną książkę)
– kopalnia informacji nt. geografii
– świetna część "kraj w pigułce"

Wady
– wersje angielskie trzeba sprowadzić z zagranicy

Great Britain (Lonely Planet Country Guide) tutaj
USA (Lonely Planet Multi Country Guide) tutaj
Ireland (Lonely Planet Country Guides) tutaj


3. Pozycje poświęcone Wielkiej Brytanii oraz USA

Christopher Garwood, Guglielmo Gardani, Edda Peris "Aspects of Britain and the USA" (1992), OUP tutaj

Atrakcyjną pozycją jest "Aspects of Britain and the USA". Książeczka liczy sobie niewiele ponad 90 stron formatu A4 i podzielona jest na osiem sekcji: The British People, The Geography of Britain, British History, British Institutions, The American People, American Geography, American History, American Institutions. Na końcu znajdują się też dwa krótkie rozdziały Commercial, Economic and Political Institutions oraz The English Language. Teksty zamieszczone w tej książce są niedługie, a napisane są prosty, przystępnym językiem. Książka nadaje się idealnie dla konkursowiczów z gimnazjum lub dla licealistów przygotowujących się do OJA w ostatniej chwili. Niestety nie zawiera ona żadnych informacji z zakresu literatury czy szeroko rozumianej sztuki.

Zalety
– dostępna w Polsce
– książka poświęcona Wielkiej Brytanii i USA
– przejrzysta organizacja materiału, krótkie teksty

Wady
– wysoka cena jak na taką objętość (kosztuje ponad 60 złotych)

"Oxford Guide to British and American Culture" 2nd edition (2005), OUP tutaj

Przygotowując się do konkursu językowego lub olimpiady warto mieć pod ręką leksykon "Oxford Guide to British and American Culture". Ułożony jest on w układzie alfabetycznym i zawiera notki poświęcone miejscom, osobom, instytucjom, pojęciom i wydarzeniom związnym z historią, literaturą, sztuką, zwyczajami, geografią, sportem i życiem codziennym krajów anglojęzycznych. Warto zauważyć, że leksykon nie ogranicza się tylko do kultury "wysokiej", znajdziemy więc w nim też takie hasła jak "Arnold Schwarzenegger", "The Rolling Stones" czy "Garfield" (sic!). Niestety objętość książki – ponad 10,000 haseł zawartych na blisko 600 stronach – sprawia, że nie jest to materiał nadający się do systematycznego przerobienia (choć może trafi się cyborg, który odważy się na to...).

Zalety
– dostępna w Polsce
– uwzględnia zarówno kulturę wysoką jak i masową
– wiele dłuższych haseł i osobne artykuły, które szczegółowo prezentują zagadnienia

Wady
– wysoka cena (kosztuje ponad 100 złotych)


"Longman Dictionary of English Language and Culture". 3rd edition (2005), Longman tutaj

Podobną pozycją do prezentowanej wyżej jest "Longman Dictionary of English Language and Culture". Zawiera on ponad 15,000 haseł kulturowych, które poświęcone są geografii, historii, kulturze (także masowej) oraz sztuce, Integralną częścią książki jest zwykły słownik języka angielskiego, który liczy sobie ok. 80,000 wyrazów. Warto zastanowić się, czy zakupić ten słownik, który jest pozycją typu "dwa-w-jednym" (cena rekomendowana 129,90), czy kupować osobno słownik językowy i "Oxford Guide...", gdzie ten ostatni kosztuje ponad 120 złotych. Z własnego doświadczenia wiem, że "Longman Dictionary..." wystarczał mi jako słownik monojęzyczny na studiach magisterskich.

Zalety
– dostępna w Polsce
– uwzględnia zarówno kulturę wysoką jak i masową
– zawiera porządny, obszerny słownik języka angielskiego (English-English)

Wady
– wysoka cena (kosztuje ponad 100 złotych)

W kolejnym wpisie przedstawię materiały poświęcone Wielkiej Brytanii i USA.